Πλέσκα (Πίττα)

Πλέσκα


Βασικά συστατικά

   πράσο | φέτα | αυγά


    2 αβγά
    ½ ποτήρι καλαμποκέλαιο
    αλάτι
    ½ κιλό φέτα
    800 γρ. πράσα ζεματισμένα
    750 γρ. καλαμποκάλευρο
    2 κουτ. γλυκού μπέικιν πάουντερ

Διαδικασία

Η πλέσκα είναι είδος βλάχικης πίτας. Είναι πανεύκολη στην παρασκευή της και πάρα πολύ νόστιμη!

Βήμα 1: Σε μια μεγάλη μπασίνα ανακατεύουμε με το χέρι τα 650 γρ. αλεύρι, το μπέικιν, αλάτι και λάδι, προσθέτοντας σιγά-σιγά νερό μέχρι το μείγμα να γίνει σφιχτό.

Βήμα 2: Λαδώνουμε το ταψί που θα ψήσουμε την πίτα, βάζουμε μέσα το ζυμάρι και το απλώνουμε σε όλη την επιφάνειά του.

Βήμα 3: Χτυπάμε τα αβγά και τα βάζουμε σ' ένα μπολ μαζί με τα πράσα και την τριμμένη φέτα. Ανακατεύουμε και απλώνουμε τη γέμιση πάνω στη ζύμη.

Βήμα 4: Πασπαλίζουμε με καλαμποκάλευρο, μουσκεύουμε με λάδι και νερό και ψήνουμε την πίτα στους 180οC για περίπου 1 ώρα.

Καλή μας όρεξη!

Αρνίσιες κοιλίτσες γεμιστές

Αρνίσιες κοιλίτσες γεμιστές


Της Λιάνας Μπούρα Δαφούλα

Μια πεντανόστιμη συνταγή που σας την προτείνουμε ανεπιφύλακτα !!!

Υλικά
3 κοιλιές αρνίσιες
2 κιλά κρέας αρνίσιο κομμένο σε μέγεθος κεμπάπ
1 κιλό κιμά μοσχαρίσιο
4 ματσάκια κρεμμυδάκια φρέσκα
1/2 κιλό ρύζι
2 ματσάκια άνηθο
1 φλυτζάνι ελαιόλαδο
2 κουταλιές σούπας σάλτσα ντομάτας
πιπέρι μαύρο και αλάτι

Εκτέλεση
Καθαρίζουμε καλά τις κοιλιές και τις βράζουμε για λίγο σε σιγανή φωτιά.
Ψιλοκόβουμε τα φρέσκα κρεμμυδάκια και τον άνηθο. Προσθέτουμε τα κομματάκια αρνίσιου κρέατος, τον μοσχαρίσιο κιμά, το ρύζι, την σάλτσα ντομάτας, πιπέρι και αλάτι και τα ανακατεύουμε όλα μαζί. Γεμίζουμε τις κοιλιές με αυτό το μείγμα και τις ράβουμε ώστε να κλείσουν καλά.
Στην συνέχεια, τις τοποθετούμε σε ρηχή κατσαρόλα και προσθέτουμε δυο ποτήρια νερό και το ελαιόλαδο.
Τις ψήνουμε στο φούρνο, στους 180 βαθμούς, αφαιρώντας προς το τέλος το καπάκι για να ροδίσουν.
Σερβίρονται ζεστές, γαρνιρισμένες με πατάτες τηγανητές... Απολαύστε !

Στου Αγά το περιβόλι !

Βλάχικη γιαουρτάβα

Βλάχικη γιαουρτάβα


    2 κιλά μπούτι αρνίσιο ή κατσικίσιο κομμένο σε μερίδες
    3 κιλά γιαούρτι πρόβειο
    6 αβγά
    6 κουτ. σούπας αλεύρι
    1 πακετάκι μαργαρίνη
    αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση
Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180°C. Aλατοπιπερώνουμε καλά το κρέας και το αλείφουμε παντού με τη μισή μαργαρίνη. Tοποθετούμε σε ταψί το κρέας μαζί με ένα ποτήρι νερό, σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο, το βάζουμε στον φούρνο και ψήνουμε για μιάμιση ώρα. Mετά, αφαιρούμε το αλουμινόχαρτο και ψήνουμε για 45 λεπτά ακόμη, περιχύνοντας πολύ συχνά το κρέας με το ζουμί του. Aνακατεύουμε καλά το γιαούρτι, το αλεύρι και τα αβγά σε μπολ και περιχύνουμε το κρέας. Σκορπάμε παντού στο ταψί την υπόλοιπη μαργαρίνη και ψήνουμε για 15 λεπτά ακόμη μέχρι να αποκτήσει η κρέμα γιαουρτιού-αβγού μια χρυσαφένια κρούστα.

Tips: Aν θέλουμε, μπορούμε να παραλείψουμε τη μαργαρίνη και απλώς να αλείψουμε το κρέας με ελαιόλαδο. Στην τελική φάση, όμως, πρέπει να βάλουμε λίγο βούτυρο, που μπορεί να είναι και φρέσκο αγελαδινό ή γίδινο.

Για περισσότερη γεύση, μπορούμε να μπήξουμε μερικές σκελίδες σκόρδο στο κρέας προτού το ψήσουμε.

OΝΟΜΑΤΑ ΒΛΑΧΩΝ

OΝΟΜΑΤΑ ΒΛΑΧΩΝ

  Πολλά έχουν γραφτεί για το ποιοι ή τι είναι οι Βλάχοι και σίγουρα υπάρχουν πολλές απόψεις, λιγότερο ή περισσότερο πειστικές. Μία απλή προσέγγιση αυτών των ερωτημάτων θα επιχειρηθεί εδώ εξετάζοντας τα διάφορα ονόματα με τα οποία είναι γνωστοί οι Βλάχοι.
Θα πρέπει να εξετάσουμε τόσο τους αυτοπροσδιοριστικούς όρους και τους ενδοφυλετικούς όρους διάκρισης που χρησιμοποιούν οι ίδιοι οι Βλάχοι, όσο και τους όρους που χρησιμοποιούν για να τους προσδιορίσουν οι αλλόγλωσσοι και γειτονικοί προς αυτούς πληθυσμοί. Όπως επίσης και τους νεολογικούς όρους που δημιούργησαν οι διάφοροι κατά καιρούς επιστήμονες και ερευνητές που ασχολήθηκαν με Βλάχους, αλλά και όρους που είναι απόρροια πολιτικών καταστάσεων. Οι απαντήσεις γύρω από την ονοματολογία των Βλάχων μπορούν να οδηγήσουν στο διαχωρισμό ανάμεσα στο μύθο και την πραγματικότητα.
Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός πως η συντριπτική πλειοψηφία των Βλάχων, τόσο στο μητροπολιτικό τους χώρο ( Ελλάδα ), όσο και στη διασπορά (γύρω Βαλκανικές Χώρες), όταν αυτοπροσδιορίζονται, στην ίδια τους τη γλώσσα, κάνουν χρήση του όρου «Αρμούν-Αρμούνι», ο οποίος συναντιέται σε διάφορες φωνολογικές παραλλαγές και νεολογικούς τύπους, («Αρωμάνος-Αρωμάνοι»).
Μία τέτοια φωνολογική παραλλαγή είναι ο όρος «Ρμέν-Ρμένι», με χαρακτηριστική εκφορά του αρχικού «ρο». Αυτή η παραλλαγή χρησιμοποιείται από τον κλάδο των Βλάχων που είναι γνωστοί και ως Αρβανιτόβλαχοι, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Αλβανία. Όπως και να έχει, ο όρος «Αρμούν-Αρμούνι» δεν έχει διαφορετικές καταβολές από τον όρο «Ρωμιός-Ρωμιοί» που χρησιμοποιούσαν οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί μέχρι την νεότερη επικράτηση του όρου «Έλληνας-Έλληνες». Ο όρος «Αρμούν» είναι παραφθορά του λατινικού όρου «Romanus», όπως ο όρος «Ρωμιός» είναι παραφθορά του ελληνικού όρου «Ρωμαίος».
 Ωστόσο, οι δύο αυτοί όροι είναι ταυτόσημοι καθώς και οι δύο προσδιορίζουν, ο ένας στα λατινικά και ο άλλος στα ελληνικά, τον «πολίτη» και αργότερα τον «πολιτισμικό κληρονόμο» της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της μετέπειτα Ρωμανίας, της κρατικής και πολιτισμικής οντότητας που είναι περισσότερο γνωστή σε μας με το νεολογικό όρο Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουμε πως οι όροι «Ρουμανία» και «Ρουμάνοι» είναι, μάλλον, δύο όροι νεολογικοί που υιοθετήθηκαν από τους Ρουμάνους μόλις στις αρχές του 19ου αιώνα.
Ο όρος «Βλάχος-Βλάχοι» έχει γερμανική γλωσσολογική καταβολή. Αρχικά χρησιμοποιούταν για τον προσδιορισμό των Ρωμαίων ή ακόμη πιο αόριστα των λιγότερο ή περισσότερο εκρωμαϊσμένων πολιτισμικά και εκλατινισμένων γλωσσικά κατοίκων των ρωμαϊκών εδαφών. Ο όρος αυτός πέρασε στους Σλάβους και από αυτούς στους Βυζαντινούς και αργότερα στους Οθωμανούς. Εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί πως από τους βυζαντινούς ακόμη χρόνους και μέχρι σήμερα ο όρος «βλάχος-βλάχοι», με το βήτα μικρό, δηλώνει εκείνους τους πληθυσμούς, όχι απαραίτητα βλαχόφωνους, που ασχολούνται με τη κτηνοτροφία και κυρίως τις νομαδικές και ημινομαδικές της μορφές.

Ρυζόπιτα βλάχικη

Ρυζόπιτα βλάχικη

   

Υλικά & Εκτέλεση

Νερό αρκετό  πού βράζει και ρίχνουμε μέσα:

    ½ κιλού ρύζι  από το οποίο αφαιρούμε ένα απλόχερο
    Προσθέτουμε 2-3  ποτήρια νερό για το ζουμί μετά το βράσιμο

Επίσης

    1 μικρό πακέτο βούτυρο Κερκύρας και:
    ¼  {250 γραμ} δηλ. βιτάμ ή όποια άλλη μαργαρίνη
    ½  κιλό  λευκή σταφίδα  πλυμένη
    ¼ καρύδια πολύ χοντροκομμένα
    κανέλλα αρκετή
    Ζάχαρη άχνη να το κάνη ελαφρά γλυκό
    Σουσάμι καβουρδισμένο 1 απλόχερο {1 μονή χούφτα}
    7-8 αυγά ολόκληρα κτυπημένα

Αφού τα ανακατέψουμε όλα μαζί απαλά, ανοίγουμε μερικά φύλλα χωριάτικα και στρώνουμε επάνω  και κάτω, τα αλείφουμε με 1 κτυπημένο αυγό από πάνω και φουρνίζουμε να ψηθεί και να ροδίσει

ΓΙΑΠΡΑΚΙΑ ΔΙΑΙΤΗΣ («ΝΤΟΥΜΠΕΣ»)

ΓΙΑΠΡΑΚΙΑ ΔΙΑΙΤΗΣ («ΝΤΟΥΜΠΕΣ»)

Ξέρετε ότι στο Λιβάδι υπάρχει συνταγή για γιαπράκια διαίτης; Συμπεριλαμβάνεται μάλιστα στο παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο «μενού». Τα γιαπράκια του είδους αυτού δεν «καθιερώθηκαν», βέβαια, για λόγους διαίτης, αλλά για λόγους νηστείας. Το θέμα δίαιτα είναι καινούργιο...φρούτο και έχει να κάνει με την «άνοδο του βιοτικού επιπέδου» και το σχετικό «ντερλίκωμα». Εν πάσει περιπτώσει αυτό είναι άλλο θέμα. Τα «γιαπράκια διαίτης» λοιπόν λέγονται και «ντούμπες»!
Ρωτήσαμε την ειδική συνεργάτιδά μας Θείτσα Σιούδω η οποία και μας δίνει τη συνταγή:

Βράζετε ένα λάχανο μέχρι που να ξεχωρίσουν τα φύλλα. Στη συνέχεια τσιγαρίζετε στο τηγάνι ένα κρεμμύδι και προσθέτετε 4-5 ψιλοκομμένα πράσα, μοσχοπίπερο, αλάτι, κύμινο και πιπέρι μαύρο και κόκκινο. Κατόπιν βάζετε λίγο νερό, μισό κιλό ρύζι και στύβετε 2-3 λεμόνια. Τα ανακατώνετε όλα αυτά για δύο τρία λεπτά. Μετά «γεμίζουμε» τα φύλλα του λάχανου με το υλικό αυτό. Τέλος βάζουμε τις «ντούμπες» (γιαπράκια) στην κατσαρόλα και τα βράζουμε.

Κάτω στην Άσπρη πέτρα !

Βλάχικοι πληθυσμοί στο Σαντζακι Σερρών

 Βλάχικοι νομαδοκτηνοτροφικοί πληθυσμοί, οικισμοί και εγκαταστάσεις στο Σαντζακι Σερρών στα 1900



Γραμμουστιάνοι στα χειμαδιά Είναι γνωστό [1] από την ιστοριογραφία περί Βλάχων πως μία σειρά από ιστορικά γεγονότα, στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, στάθηκαν αφορμές και αιτίες για τη μαζική διασπορά βλάχικων πληθυσμών από τις ορεινές μητροπολιτικές περιοχές τους κατά μήκος της Πίνδου και των προεκτάσεών της. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι οι Βλάχοι που, ακολουθώντας τα κύματα των εξόδων, αναζήτησαν ασφάλεια και τρόπους επιβίωσης πέρα από τον ποταμό Αξιό, το μέχρι τότε ανατολικό γεωγραφικό όριό τους, όπου δε συνάντησαν προηγούμενους τοπικούς βλάχικους πληθυσμούς.

Αν και οι περιοχές των Σερρών δεν τούς ήταν απόλυτα άγνωστες καθώς είχαν, ήδη, προσελκύσει το ενδιαφέρον Βλάχων μεταφορέων, εμποροβιοτεχνών και επαγγελματιών. Είναι σαφές πως οι αφήξεις Βλάχων στην περιοχή διήρκησαν για 60 περίπου χρόνια και για δυο με τρεις γενιές. Τα κύματα ήταν διαδοχικά και πήραν τη μορφή είτε μεμονωμένων ατόμων είτε μικρών ή μεγαλύτερων ομάδων οικογενειών ή ακόμη και ολόκληρων τσελιγκάτων, αλλά και ομάδων πολεμιστών. Ανάμεσά τους υπήρχαν άνθρωποι από όλες τις οικονομικές και κοινωνικές ομάδες της διαστρωμάτωσης των Βλάχων εκείνων των εποχών. Επιπλέον, προέρχονταν από πολλά και διαφορετικά βλαχοχώρια και ιδιαίτερα από τις περιοχές του Γράμμου και της Μοσχόπολης, του Ζαγορίου, των Γρεβενών, του Ασπροπόταμου, της Δυτικής Μακεδονίας και του Ολύμπου. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα, τα πρώτα μαζικά κύματα των φυγάδων - προσφύγων ακολούθησαν και συμπλήρωσαν νεότερες ομάδες εσωτερικών μεταναστών, αυτή τη φορά, από τα βλαχοχώρια της Κόνιτσας και του Ζαγορίου στην Ήπειρο κι από τις βλάχικες εγκαταστάσεις της Πελαγονίας. 

ΠΙΤΑ ΝΤΙ ΜΠΟΥΡΕΤΣ

ΠΙΤΑ ΝΤΙ ΜΠΟΥΡΕΤΣ

Ποιος δε θυμάται την περίφημη πίτα από μανιτάρια... (Ντι μπουρέτς). Μανιτάρια που μαζεύονταν κυρίως από το  δάσος.. Νόστιμα κι αρωματικά. Η Θείτσα Σιούδω θα μας δώσει στο τεύχος αυτό τη γνήσια λιβαδιώτικη συνταγή της νοστιμότατης και υγιεινής αυτής πίτας. ΤΑ ΥΛΙΚΑ:1 κιλό αλεύρι, (ή αν θέλετε αγοράστε έτοιμα φύλλα, με επιπτώσεις όμως στην ποιότητα), 1 κιλό μανιτάρια φρέσκα, 2 κρεμμύδια,1 πράσο, 250 γραμμάρια κιμά, πιπέρι, μαύρο, λάδι, αλάτι και λίγο μοσχοπίπερο (μπαχάρι),1 φλιτζάνι του καφέ ρύζι 3 αυγά. ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Κάνουμε πρώτα τη «γέμιση». Βάζουμε στην κατσαρόλα λάδι, δύο τριμμένα κρεμμύδια και ένα ψιλοκομμένο πράσο. Τα τσιγαρίζουμε για λίγο και προσθέτουμε τα μανιτ4ρια (που τα πλύναμε καλά και τα κόψαμε σε μικρά κομμάτια) και τα 250 γραμμάρια κιμά. Επίσης αλάτι, πιπέρι, λίγο μπαχάρι και το ρύζι. Συνεχίζουμε το τσιγάρισμα για ακόμη λίγο (3-5 λεπτά). Στη συνέχεια βάζουμε τρία ποτήρια νερό και αφήνουμε το μείγμα να βράσει για 15 λεπτά. Τέλος, προσθέτουμε 3 (ή και λιγότερα) αυγά. Η γέμιση είναι έτοιμη.

Αρνί βλάχικο

Αρνί βλάχικο

Υλικά: Αρνί γάλακτος ψαχνό, φύλλο έτοιμο (ή δικό σας  παραδοσιακό από τα χεράκια σας), τυρί, λαδί, βούτυρο, χυμός λεμονιού, αλάτι, πιπέρι, και ρίγανη.

Εκτέλεση: Κόβετε το κρέας σε μερίδες και το ραντίζετε με τον χυμό λεμονιού και το λαδάκι. Το πασπαλίζετε με αλάτι, πιπέρι και ρίγανη. Παίρνεται ένα φύλλο και το διπλώνετε στα 4 και βάζετε στην μέση 1 κομμάτι κρέας. Τοποθετείτε επάνω στο κρέας μια φέτα τυρί και το τυλίγετε μέσα στο φύλλο, με τρόπο ώστε να γίνει ένα μικρό δεματάκι. Το βάζετε σε ταψάκι βουτυρωμένο. Αλείφετε την επιφάνεια του φύλλου με βούτυρο. Τυλίγετε μέσα σε φύλλα όλα τα κομμάτια κρέατος κατά τον ίδιο τρόπο. Βάζετε το ταψάκι σε μέτριο φούρνο για 1 ώρα ή μέχρι να ψηθεί το κρέας και το φύλλο να γίνει χρυσόξανθο.

Τα βλάχικα τραγούδια


Το βλάχικο τραγούδι, λόγω της μεγάλης διασποράς των Βλάχων - καθώς ήταν κυρίως κτηνοτρόφοι, κυρατζήδες, έμποροι - διαφοροποιήθηκε από περιοχή σε περιοχή, και υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία. Ωστόσο, κυριαρχούν δύο τύποι εκτέλεσης. Ο ένας, ο πιο διαδεδομένος, απαντάται στους Βλάχους της Πίνδου, της Γράμμουστας, στα Μπίτολα (Μοναστήρι), και στο Βέρμιο. Ο άλλος στους Αρβανιτόβλαχους (τους Φαρσιαριώτες).
Τα τραγούδια του πρώτου τύπου εκτελούνται γενικά ομοφωνικά, πιο σπάνια ετεροφωνικά ή πολυφωνικά. Η πλειοψηφία των εκτελεστών τραγουδούν τη βασική μελωδία και αυτοί που έχουν καλές φωνές μετακινούνται - πάνω κάτω- από τη βασική μελωδία. Στους Φαρσιαρώτες  το πολυφωνικό τραγούδι είναι γενικευμένο, ενώ η ατομική εκτέλεση σχεδόν ανύπαρκτη. Η μελωδία του τραγουδιού διατηρείται από δύο κύριους τραγουδιστές (αρχίζει ο ένας και μετά «μπαίνει» ο άλλος), ενώ οι υπόλοιποι -ο χορός δηλαδή- απλά συνοδεύει (εεε ...) .

Οι χοροί των βλάχων

Οι χοροί των βλάχων


Ο χορός, ως ανθρώπινη συμπεριφορά είναι ένα στοιχείο που υπάρχει σε όλους τους πολιτισμούς, και είναι άμεσα συνδεδεμένος με την καθημερινότητα των ανθρώπων.
Στις αυστηρές κτηνοτροφικές - νομαδικές κοινωνίες των βλάχων, λόγοι ιστορικοί, γεωγραφικοί και πολιτισμικοί, καθόριζαν τις ασχολίες των κατοίκων και την κοινωνική τους οργάνωση. Η διατήρηση και η συνέχιση των συνηθειών αυτών είχε πρωταρχική αξία για την ύπαρξή της παραδοσιακής τους κοινωνίας.
Το γεγονός ότι ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα απομακρύνουν τους Βλαχόφωνους Έλληνες από τις μητροπολιτικές τους κοινότητες, σε συνδυασμό με τη μετέπειτα εγκατάστασή τους στα σημερινά αστικά κέντρα, συμβάλλει στη διαφοροποίηση παραδοσιακών χορευτικών δρώμενων λόγω των κοινωνικών επιδράσεων αλλά και στην εγκατάλειψη πολλών εξ αυτών.

Παραμύθια

Παραμύθια


Ο αγιος Βασιλης, σαν περασανε τα Χριστουγεννα, πηρε το ραβδι του και γυρισε σ' ολα τα χωρια, να δει ποιος θα τον γιορτασει με καθαρη καρδια.Περασε απο λογιων-λογιων πολιτειες κι απο κεφαλοχωρια, μα σ' οποια πορτα κι αν χτυπησε δεν τ΄ανοιξανε, επειδη τον πηρανε για διακοναρη. Κ' εφευγε πικραμενος, γιατι ο ιδιος δεν ειχε αναγκη απο τους ανθρωπους, μα ενοιωθε το ποσο θα πονουσε η καρδια κανενος φτωχου απο την απονια που του δειξανε κεινοι οι ανθρωποι.

Μια μερα εφευγε απο ενα τετοιο ασπλαχνο χωριο, και περασε απο το νεκροταφειο, κ' ειδε τα κιβουρια πως ητανε ρημαγμενα, οι ταφοπετρες σπασμενες κι αναποδογυρισμενες, και τα νιοσκαφτα μνηματα ειτανε σκαλισμενα απο τα τσακαλια.
Σαν αγιος που ειτανε ακουσε πως μιλουσανε οι πεθαμενοι και λεγανε¨" Τον καιρο που ειμαστε στον απανω κοσμο, δουλεψαμε, βασανιστηκαμε, κι αφησαμε πισω μας παιδια κ' εγγονια να μας αναβουνε κανενα κερι, να μας καιγουνε λιγο λιβανι' μα δεν βλεπουμε τιποτα, μητε παπα στο κεφαλι μας να μας διαβασει παραστασιμο, μητε κολλυβα, παρα σαν να μην αφησαμε πισω μας κανεναν".
Κι ο αγιος Βασιλης παλι στεναχωρηθηκε κ' ειπε΄"Τουτοι οι χωριατες ουτε σε ζωντανο δε δινουνε βοηθεια, ουτε σε πεθαμενο", και βγηκε απο το νεκροταφειο, και περπατουσε ολομοναχος μεσα στα παγωμενα χιονια

 Παραμύθια

… ο βλάχος έσκασε και τον Διάολο - αρμάνλου φιάτσι σ' κρεάπα σ' ντράκλουκι



Συχνά πυκνά επαναλαμβάνεται στις κουβέντες των παλιών , αλλά πως έγινε;
Ψάχνοντας κι εγώ όπως όλοι μας που είμαστε παιδιά ρωτούσα για να μάθω κάθε τι.
Ρωτούσα την γιαγιά και τον παππού να μάθω για αυτό. Τώρα πια που ο παππούς πέθανε η γιαγιά έχει πιο πολύ χρόνο να καθίσει δίπλα στο τζάκι μια και χάλασε κι ο αναμεταδότης και δεν έχουμε τηλεοπτικά προγράμματα και δεν πλήρωσε πριν πεθάνει ο παππούς την συνδρομή της NOVA το μόνο κανάλι που πιάνουμε είναι η NOVA του Κυριακού που πούλησε στους ολλανδούς αλλά δεν ξέρουμε την Βουλγάρική γλώσσα.
Έξω το κρύο δεν είναι δυνατό αλλά η ζεστασιά του τζακιού κι η γλυκιά φωνή της γιαγιάς μας κρατά στο σπίτι, ξέχασα πως ο πΟΤΕ έχει κόψει τις γραμμές της Altectalecoms και στο σπίτι τις γιαγιάς δεν έχουμε ούτε διαδίκτυο (είχε πάρει μεγάλη στεναχώρια ο παππούς – «…σπίτι χωρίς διαδίκτυο; Βρε που πάμε!!!» έλεγε κι αντί να πάμε μαζί πήγε μόνος του.
Αρκετά όμως με τα προσωπικά για γιαγιάς και του σπιτιού της, ώρα για παραμύθι…..
Το κουκί και το ρεβίθι … κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ’ της κλότσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινίσει……

Μάρσινα με τσουκνίδα (τσουκνιδόπιτα)

Μάρσινα με τσουκνίδα (τσουκνιδόπιτα)


Η μάρσινα είναι μια παραδοσιακή βλάχικη πίτα με χαρακτηριστικό φύλλο. Μπορούμε να βάλουμε διάφορων ειδών γεμίσεις π.χ. τυρί, χόρτα κτλ. Η τσουκνίδα είναι ένα φυτό που τρώνε πολύ οι βλάχοι, καθώς έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Το χειμώνα τη βρίσκουν στις λαϊκές αγορές της Μακεδονίας, ενώ το καλοκαίρι τη μαζεύουν άγρια από τα βουνά. Προσοχή: η άγρια τσουκνίδα τσιμπάει πολύ και χρειάζεται οπωσδήποτε γάντια στο καθάρισμα!

ΥΛΙΚΑ

Για το φύλλο:
1 κ. χωριάτικο Αλεύρι
2 ποτ. Νερό
1 κουτ. γλ. Μαγειρική Σόδα
1 φλιτζ. καφέ Ελαιόλαδο


Για τη γέμιση:
½ κ. Τσουκνίδα
1 φλιτζ. Ελαιόλαδο
2 κουτ. χωριάτικο Αλεύρι
1 φλιτζ. Αλάτι

Νιέλου κου κριθαράκ' του τσιριάπ'

Νιέλου κου κριθαράκ' του τσιριάπ'



(Αρνί στο φούρνο με κριθαράκι).



 Θα χρει­αστούμε ένα αρνί, 1 κιλό κριθαράκι, πιπέρι κόκκινο και μαύρο, αλάτι. Κόβουμε το αρνί σε μεγάλα κομμάτια και το βάζουμε να πάρει μια βράση.

Στη συνέχεια το βάζουμε σε ένα ταψί με νερό και τα πιπέρια του και το τοποθετούμε στο φούρνο μέχρι να αρχίσει να ροδίζει. Στη συνέχεια το βγάζουμε έξω, προσθέτουμε το κριθαράκι και το ψήνουμε για 45 λεπτά με 1 ώρα ακόμη.

Βλάχικες παροιμίες

-Μέρου σουμ’ μέρου κάντι
(Το μήλο κάτω από την μηλιά πέφτει)

-Λούπλου πέρλου αρούκα μα μίντεα νου ου μούτα
(Ο λύκος την τρίχα την ρίχνει αλλά το μυαλό δεν το αλλάζει)

-Ντι αούμπρα ντι άκ' κάσα νου σ' φάτσι
(Από την σκιά της καρφίτσας σπίτι δεν γίνεται)

-Αντούνα, κάντ' χίι τίνιρ' , σ' άι κάντ' αουσέστι
(Μάζευε, όταν είσαι νέος, για να 'χεις όταν γεράσεις)

-Αχτάρι κάπ', αχτάρι μίντι
(Τέτοιο κεφάλι, τέτοιο μυαλό)

-Ανία νι άρντι κάπλου φόκ' σ' αλούι λι άρντι τρα τζιόκ'
(Εμένα μου καίει η φωτιά το κεφάλι και εκείνου του καίει για χορό)

-Ντι άπα τσι ντοάρμι σ' τσα χίμπα φρίκα
(Από το νερό που "κοιμάται" να έχεις φόβο)

-Κα πέρου ντι λούπου γράματλι
(Σαν τις τρίχες του λύκου βλέπω τα γράμματα)

-Άπα, φόκλου σ' μουλιάρεα νου άου πίστι
(Το νερό, η φωτιά και η γυναίκα δεν έχουν εμπιστοσύνη)

-Αράβντα σ' τάτσ' μάκα βρέι σ' μπανέτζ'
(Άκουγε και σώπαινε αν θέλεις να ζήσεις)

-“Νι ασουντά κούρ(λ)ου, βα αλαξιάσκα κιρόλου”
( Μου ίδρωσε ο κώλος, θ΄ αλλάξει ο καιρός )

-Τσι πατσίμ πατσίμ τσι βα πατσίμ νου στίμ
(Τι πάθαμε πάθαμε, τι θα πάθουμε δεν ξέρουμε)

-Μπόουλου σ' λεάγκα ντι κοάρνι σ' όμλου ντι λίμπα
(Το βόδι δένεται από τα κέρατα και ο άνθρωπος από την γλώσσα)

-Αντούνα, κάντ' χίι τίνιρ' , σ' άι κάντ' αουσέστι
(Μάζευε, όταν είσαι νέος, για να 'χεις όταν γεράσεις)

-Ντι άπα τσι ντοάρμι σ' τσα χίμπα φρίκα
( Από το νερό που "κοιμάται" να έχεις φόβο)

-Αρμάνλου 'ν κάλαρ' ι βα σ' ντοάρμα ι βα σ' κάντα
(Ο Βλάχος καβάλα ή θα κοιμάται ή θα τραγουδάει)

-Ντι λα τζάκα παν' λα φάκα μπουβαλίτσια σ' φιάτσι βάκα
(Από το να το πει μέχρι να το κάνει, το μοσχαράκι έγινε αγελάδα)

-Αρμάνλου φιάτσι σ' κρεάπα σ' ντράκλου
(Ο Βλάχος έκανε και τον διάολο να σκάσει)

-Κάρι φουρά άκλου φουρά σ' σάκλου
( Όποιος έκλεψε τη βελόνα έκλεψε και το σακκί)

- Όμλου ιάστι ντούλτσι κα νιάρι, σ' γκρέου κα σάρι
(Ο άνθρωπος είναι γλυκός σαν μέλι και βαρύς σαν αλάτι )

-Μπόου βίνισι, μπόου βτζίσι
(Βόδι ήρθες, βόδι έφυγες)

-Κιάτρα κριάπα, όμλου νου κριάπα
(Η πέτρα ραγίζει, ο άνθρωπος δε ραγίζει)

Σημείωση: Πολλές από αυτές τις παροιμίες είναι σε άλλες βλάχικες διαλέκτους (π.χ. Περιβολιώτικα βλάχικα), και ίσως δεν είναι πλήρως αντιληπτές από τους Βλάχους της περιοχής μας. Καταγράφονται εδώ όμως γιατί μπορεί να μην είναι Αρβανιτοβλάχικες, μα αποτελούν μέρος της ευρύτερης Βλάχικης παράδοσης.

Πίτα ντι πράσσι (Μουλιάτα) Πρασόπιτα

Πίτα ντι πράσσι (Μουλιάτα) Πρασόπιτα  



Πίτα ντι πράσσι (Μουλιάτα) ΠρασόπιταΥλικά για τη ζύμη: Αλεύρι (όσο πάρει), νερό (δυο ποτήρια), αλάτι (μια κουταλιά).

Ετοιμάζουμε τη ζύμη για την πίτα και τη χωρίζουμε σε τέσσερα κομμάτια, ένα μεγάλο και τρία μικρά. Τα τοποθετούμε σε μια αλευρωμένη επιφάνεια και τ’ αφήνουμε για λίγο (να ξεκουραστεί η ζύμη), ώσπου να ετοιμαστεί η γέμιση.

Γέμιση: Δύο (2) κιλά πράσα, ανάλογα με το μέγεθος του ταψιού (στρογγυλού) που θα χρησιμοποιήσουμε. Τα κόβουμε σε κομμάτια, πάχους ενός δακτύλου περίπου, τα βάζουμε σε μια κατσαρόλα, τα μαραίνουμε λίγο με το λάδι, προσθέτουμε πιπέρι κόκκινο, αλάτι, ρίχνουμε νερό και τα μαγειρεύουμε κανονικά σε σιγανή φωτιά, έως ότου τελειώσει σχεδόν το νερό.

ΔΑΛΑ Η ΜΑΤΙΝΙΤΣΑ

 ΔΑΛΑ Η ΜΑΤΙΝΙΤΣΑ :

 Μια σπάνια βλάχικη συνταγή που μάλλον δεν
την βρίσκουμε σήμερα!



Από το πρόβειο και το κατσικίσιο γάλα παίρνουμε την κρέμα που μαζεύεται στην επιφάνεια σε παχύ στρώμα και τη χτυπούν για να βγεί το βούτυρο, το οποίο πήζει σε κομμάτια και το μαζεύουν. Αυτό που μένει είναι η δάλα ή ντάλα όπως τη λένε οι Βλάχοι, ή ματινίτσα όπως τη λένε στη Δυτική Μακεδονία. Είναι κάτι σαν ξινόγαλο με κρέμα, όχι εντελώς αποβουτυρωμένο, εξαιρετικά νόστιμο και τρώγεται σκέτο ή με ψωμί.

Ιστορικά στοιχεία

Ιστορικά στοιχεία


Καταγωγή
Έχουν γραφεί και έχουν διατυπωθεί πάρα πολλές απόψεις για την ταυτότητα και την προέλευση των βλάχων. Τα ιστορικά στοιχεία είναι λιγοστά κατά γενική ομολογία ώστε να παγιωθεί και να ισχυροποιηθεί μια συγκεκριμένη αντίληψη. Σκοπός μας είναι να παραθέσουμε τις κυριότερες χωρίς να εισέλθουμε σε περισσότερες λεπτομέρειες καθώς αυτές αφορούν την ιστορική έρευνα. Οι κυριότερες απόψεις καταγωγής των βλάχων είναι:
α) Από Ρωμαίους κτηνοτρόφους και στρατιωτικούς αποίκους που έπαιρναν σαν πληρωμή για τις υπηρεσίες τους γεωργική γή.

Οι βλάχοι αγωνιστές της ελευθερίας

Οι βλάχοι αγωνιστές της ελευθερίας

 

Βλαχάβας Ευθύμιος (1770-1808). Αρματολός των Χασίων. Πρωτοστάτησε για επανάσταση στη Στερεά συνελλήφθη όμως και πέθανε με φρικτά βασανιστήρια από τον Αλή πασά στα Γιάννενα.
Βούλγαρης Ευγένιος (1716-1806). Κληρικός, λόγιος και διδάσκαλος του Γένους. Υπήρξε ο πρώτος σχολάρχης της Αθωνιάδας Σχολής.
Αλέξιος Βλαχόπουλος (1787-1865). Αρματολός από την Πρέβεζα. Πρωταγωνιστής του ’21 και επί δύο έτη υπουργός Πολέμου. Επί Καποδίστρια διετέλεσε υπουργός Στρατιωτικών, και επί Όθωνος υπουργός Ναυτικών.
Γιωργάκης Ολύμπιος (1772-1821). Επιφανής αρματολός του Ολύμπου και μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Αδελφοποιητός του Καραγεώργη της Σερβίας μετείχε στον εθνικό αγώνα των Σέρβων. Σαν συνταγματάρχης του ρωσικού στρατού πολέμησε τον Μέγα Ναπολέοντα. Μετά την ήττα του Δραγατσανίου (1821), περικυκλώθηκε στη μονή Σέκου από τους Τούρκους, και ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη πέφτοντας ηρωικά με τους συντρόφους του.

Το άγαλμα του Γιωργάκη Ολύμπιου  στο Λιβάδι Ελασσόνας

Γκαντέλος Ιωάννης. Αγωνιστής από το Μέτσοβο. Συνελήφθη από το Χουρσίτ πασά το 1822 και απαγχονίστηκε στη Λάρισα.

Βλάχικη κρεατόπιτα με καμένα φύλλα

 Βλάχικη κρεατόπιτα με καμένα φύλλα

ΥΛΙΚΑ
* 1 πακέτο (850 γρ.) ΧΩΡΙΑΤΙΚΗ ΖΥΜΗ ΧΡΥΣΗ ΖΥΜΗ
* 1 1/2 κιλό κατσικάκι ή αρνάκι (μπούτι)
* 3 ξερά κρεμμύδια καθαρισμένα και κομμένα σε ροδέλες
* 4-5 φρέσκα κρεμμύδια ψιλοκομμένα
* 300 γρ. κεφαλογραβιέρα τριμμένη
* 100 γρ. φέτα τριμμένη
* 6 αυγά χτυπημένα
* 1 κουταλάκι του γλυκού άνηθο ψιλοκομμένο
* 3/4 του φλιτζανιού του τσαγιού ελαιόλαδο
* αλάτι
* πιπέρι

ΠΛΑΤΣΙΝΤΑ ΜΕ ΦΡΕΣΚΑ ΧΟΡΤΑ

ΠΛΑΤΣΙΝΤΑ ΜΕ ΦΡΕΣΚΑ ΧΟΡΤΑ («ΜΠΑΤΖΑΡΑ»)

 Η «μπατζάρα διαφέρει από την «πλατσίντα» ως προς τη φρεσκάδα των χόρτων. (Τσουκνίδια, «μιριτσούκανα», λάπατα, αγελαδόχορτο, σπανάκι κλπ). Στην «μπατζάρα» έχουμε φρέσκα χόρτα. Η εκτέλεση της παραδοσιακής λιβαδιώτικης συνταγής έχει δύο φάσεις: το φτιάξιμο της βάσης (μπομπότα) και το φτιάξιμο του γεμίσματος (χόρτων). Θα αρχίσουμε από τα χόρτα. Τα πλένουμε καλά, τα κόβουμε και τα βράζουμε στο νερό προσθέτοντας λίγο λάδι και αλάτι. Για περισσότερη νοστιμιά βάζουμε λίγο γάλα και τυρί (ή ένα από τα δύο). Η βάση τώρα: Βάζουμε δύο κιλά νερό σε μια κατσαρόλα κι αφού ζεσταθεί αρκετά, ρίχνουμε σιγά σιγά καλαμποκίσιο αλεύρι ανακατώνοντας συνεχώς το μείγμα μέχρι να πυκτώσει. Κατόπιν απλώνουμε το χυλό σ΄ ένα ταψί που αλείψαμε με λάδι. Βάζουμε το ταψί σε ζεστό φούρνο για ένα περίπου τέταρτο. Στη συνέχεια απλώνουμε από πάνω τα χόρτα και συνεχίζουμε το ψήσιμο. Καλή όρεξη.

Βλάχικη κολοκυθόπιτα

Βλάχικη κολοκυθόπιτα

Μια λαχταριστή πίτα που έκανα πρόσφατα και θα ήθελα να μοιραστώ την συνταγή της μαζί σας!
Πεντανόστιμη και πανεύκολη κολοκυθόπιτα χωρίς φύλλο...
τρώγεται ευχάριστα για πρωινό, δείπνο και γιατί όχι ως μεσημεριανό γεύμα ακόμη και στο γραφείο. Δοκιμάστε την ανεπιφύλακτα !!!

Υλικά:
1 φλυτζάνι τσαγιού σπορέλαιο
1 φλυτζάνι τσαγιού γάλα
4 αυγά
1 μπέκιν
2 και1/2 φλυτζάνια τσαγιού αλεύρι
1 και 1/2 κολοκυθάκια τριμμένα στον τρίφτη
λίγο μοσχοκάρυδο, πιπέρι, άνηθο, μαϊντανό, αλάτι
1 φρέσκο κρεμμυδάκι
φέτα μπόλικη τριμμένη

Εκτέλεση:
Ανακατεύουμε όλα τα υλικά μαζί ώστε να γίνει ένας πηχτός χυλός, ρίχνουμε το μείγμα σε ταψί και το ψήνουμε στους 180 βαθμούς μέχρι να ροδίσει.. και καλή όρεξη !!!

Κλείδωνας - Βλάχοι Ν.Σερρών "Γεωργάκης Ολύμπιος"

ΤΥΡΟΨΩΜΟ

   ΤΥΡΟΨΩΜΟ


   Υλικά:

    4 κούπες αλεύρι
    1 κούπα νερό
    1 φακελάκι μαγιά
    1 βιταμ
    λευκή φέτα (όση θέλετε)
    λίγο αλάτι (προαιρετικό)

    Εκτέλεση:

    Κάνουμε το ζυμάρι με το αλεύρι, το νερό, τη μαγιά και το ελάχιστο αλάτι. Την χωρίζουμε σε μπαλάκια στο μέγεθος της χούφτας.
    Σε ένα μέτριο σκεύος λιώνουμε το βιτάμ (να μην κάψει, μόνο να λιώσει).
    Σε ένα τάπερ θρυματίζουμε τη φέτα.
    Απλώνουμε λίγο βιταμ σε ένα ταψί.
    Χώνουμε τις χούφτες  μας μέσα στο βιταμ και παίρνουμε ένα μπαλάκι ζύμης και προσπαθούμε να το ανοίξουμε φύλλο με τα χέρια μας.
    Το πρώτο φύλλο που θα στρωθεί στο πάτο του ταψιού, μας ενδιαφέρει να πιάσει καλά όλο το πάτο και να μην κάνει τρύπα. Και να κάνει δηλαδή μπαλώστε το.
    Αν χρειαστεί βάλτε και άλλο βιταμ στα χέρια σας.
    Το στρώνουμε λοιπόν στο ταψί και απο πάνω ρίχνουμε όσο τρίμμα φέτας θέλουμε.
    Ξαναβάζουμε μπόλικο βιταμ στα χέρια μας και παίρνουμε  άλλο μπαλάκι ζύμης.
    Το ανοίγουμε όπως όπως και αυτό (δεν μας πολυενδιαφέρει αν βγει ατσούμπαλο ή πιο μικρό απο την διάμετρο του ταψιού) και το απλώνουμε πάνω στο τρίμα του τυριού.
    Συνεχίζουμε την ίδια διαδικασία στρώσεων (πάντα με βουτυρωμένα χερια- όλο το βιταμ θα το σηκώσει η ζύμη)και τελειώνουμε με το τελευταίο μπαλάκι απο πάνω.
    Πιέζουμε με τις παλάμες πάνω στην πιτα να ισιώσει καλά και ψήνουμε στους 180 για 45'  (μέχρι να ροδοκοκκινήσει).

Αν θέλουμε  μέσα στο τυρί ανακατεύουμε και 1-2 αβγά.
Καλή επιτυχία!

Προέλευση: http://www.greekmasa.gr/

ΒΙΝΤΕΟ Προβολές

Βλάχικη γλώσσα

Λεξικό - Ομηρικές λέξεις βλάχικου λόγου - Δημ. Στεργίου

Από το βιβλίο του Δημήτρη Στεργίου «4.500 μυκηναϊκές, ομηρικές, βυζαντινές και νεοελληνικές λέξεις στο βλάχικο λόγο» (Εκδόσεις Παπαδήμα, τηλ. 210 3627318) δημοσιεύουμε τις κυριότερες μυκηναϊκές και ομηρικές.

Α

• Α = α (επιφώνημα για την έκφραση θαυμασμού, λύπης, έκπληξης κλπ. Πρόκειται για το αρχαίο ελληνικό α (με ψιλή και περισπωμένη) και α (με ψιλή και οξεία)
• Α = α (Επιτατικό. Μπαίνει στην αρχή της λέξης και επιτείνει ή τονίζει ακόμη περισσότερο την έννοιά της. Είναι συνήθης η χρήση στην ελληνοβλαχική του γράμματος αυτού, όπως και στα ομηρικά έπη).
• Αβανιάα= αβανιά (από το α- βάνης). Ζημιά, ρετσινιά, συκοφαντία
• Αγάλια ή αγάλεα ή αγάλε= σιγά (επίρρημα). Κατά τον Κοραή, η λέξη αυτή παράγεται από το «αγανός» = ήμερος, μαλακός, πράος
• Άγανο = αγάνι, που τσιμπάει (ομηρική λέξη «άκανος» = «ακή». Βλέπε πιο κάτω και «άκο = βελόνι»)
• Αγανόο= μαλακό (πανί). Ομηρική λέξη «αγανός». Ιλιάς Β, 180.

Το σταυροτύπωμα στους βλάχους

Το σταυροτύπωμα στους βλάχους

 

Το σταυροτύπωμα (τατουάζ) είναι μία συνήθεια η οποία δεν είναι ευρέως γνωστή ότι υπήρχε στους Βλάχικους πληθυσμούς.
Κι όμως από πολύ παλιά οι Bλάχοι συνήθιζαν να "στίζονται" θέλοντας με τον τρόπο αυτό να εκφράσουν την κοινωνική τους τάξη, την ιεραρχία, το θρησκευτικό συναίσθημα ή γιατί πίστευαν πως το τατουάζ προσέδιδε περισσότερη ομορφιά και τύχη στις νέες κοπέλες ή ακόμα και λόγω προκαταλήψεων.
Οι περισσότερες γυναίκες είχαν κεντήσει το σώμα τους για να είναι όμορφες, και γιατί όταν αυτές ήταν νέες ήταν κάτι που έκαναν όλες. Οι σημερινές γιαγιάδες που είναι πάνω από 80 ετών είναι οι τελευταία γενιά που διασώζει αυτή την πανάρχαια συνήθεια. Κάποιοι ερευνητές (Παναγ. Aργυρόπουλος) υποστηρίζουν ότι η δερματοστιξία είχε εφαρμογή και στην αρχαιότητα (δούλοι, αιχμάλωτοι), και ότι είναι πολύ πιθανόν το τατουάζ στους βλάχικους πληθυσμούς να ήταν η συνέχεια αυτού του πανάρχαιου εθίμου.

Eπί τουρκοκρατίας, λέγεται πως το σχήμα σταυρού που έφεραν οι μικρές κοπέλες, αποσκοπούσε στην αποφυγή της αρπαγής τους και του περιορισμού τους σε κάποιο χαρέμι, αφού ως σύμβολο ήταν ιδιαίτερα μισητό από τους Tούρκους. Επίσης ήταν και το κατ’ εξοχήν σύμβολο αποτροπής του κακού.
Σύμφωνα με έρευνες το τατουάζ ήταν διαδεδομένο κυρίως στους Bλάχους της Mακεδονίας και της Hπείρου. Kάρβουνο, κεραμίδι και διάφορες άλλες χρωστικές ουσίες, χρησιμοποιούνταν για το τελικό αποτέλεσμα αναμεμειγμένες με κάποιο υγρό (τσίπουρο, ρακί κ.α.). Συνήθως έπαιρναν κάρβουνα τα χτυπούσαν με πέτρες και τα έκαναν σκόνη σαν αλεύρι. Μετά τα ανακάτευαν με τσίπουρο για να γίνει λάσπη. Όταν φτιάχναν το μείγμα με ένα ξυλάκι σχεδιάζαν στο χέρι ή στο μέτωπο το σημάδι που ήθελαν. Στη συνέχεια με δύο βελόνες τρυπάγαν επάνω στις γραμμές που είχαν χαράξει. Φυσικά και αίμα έτρεχε πολύ και ο πόνος ήταν μεγάλος. Κατόπιν τύλιγαν το χέρι ή το μέτωπο με ένα πανί, και το σημείο αυτό πρηζότανε. Το ξετύλιγαν δέκα μέρες μετά, όταν πλέον το κάρβουνο είχε μπει στο μέρος που είχαν τρυπήσει, και το τατουάζ ήταν έτοιμο. Συνήθως το κάναν οι φίλες μεταξύ τους.

Η ελληνικότητα της γλώσσας των βλάχων

 

Είναι γνωστό από πλήθος μελέτες, πως το λατινόφωνο ιδίωμα των Βλάχων χρονολογείται από τον 3ο αι. π.Χ. Αντίθετα στην Δακία (παλιά ονομασία της Ρουμανίας), η Λατινική διαδόθηκε 5 αιώνες μετά, δηλαδή στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. Μάλιστα οι Ρουμάνοι έχασαν τελείως την μητρική τους γλώσσα, την Δακική δηλαδή, σε αντίθεση με τους Έλληνες που διατήρησαν την Ελληνική γλώσσα ως κύρια, και τα βλάχικα ήταν μία δευτερεύουσα γλώσσα σε ενδοοικογενειακό και μόνο επίπεδο.
Πλέον είναι κοινός τόπος ότι οι ομοιότητες στις δύο γλώσσες οφείλονται σε άνοδο λατινόφωνων από το νότο προς τον Βορρά (τη σημερινή Ρουμανία), κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και όχι το αντίθετο. «Βλάχοι λατινόφωνοι δεν κατέρχονται αλλά ανέρχονται στη Δακία».
Η βλάχικη ως επί το πλείστον παραμένει προφορική. Οι Βλάχοι την χρησιμοποιούσαν ενδο-οικογενειακά σε κλειστό κοινωνικό κύκλο. Ενώ άλλες λατινογενείς γλώσσες έχουν γραπτά μνημεία από τον 9ο ή 10ο αιώνα (ισπανική, πορτογαλική), οι Βλάχοι την γλώσσα τους την χρησιμοποίησαν για προφορική μόνο συνεννόηση, χωρίς να γραφεί τίποτε σε αυτήν. Επίσης να είναι σαφές πως μία και ενιαία βλάχικη γλώσσα δεν υπάρχει. Αυτό που υπάρχει είναι αρκετές βλάχικες διάλεκτοι ανάλογα την προέλευση των βλάχων (π.χ. Αρβανιτόβλαχοι, Περιβολιώτες, Γραμμουστιάνοι κλπ), και τις επιρροές που αυτοί είχαν από γειτονικούς λαούς.

Οι βλάχοι ευεργέτες

Οι βλάχοι ευεργέτες

 

Προκαλεί κατάπληξη σε όσους θα προσπαθήσουν να ερευνήσουν τους μεγάλους ευεργέτες και δωρητές του Γένους μας: Θα διαπιστώσει πως όλοι σχεδόν οι Μεγάλοι Ευεργέτες είναι Βλάχοι. Και αυτή η κατάπληξη είναι που οδήγησε τον (Βλάχο) δημοσιογράφο Νικόλαο Μέρτζο να τονίσει: «Βλάχοι όλοι περίπου οι Μεγάλοι Εθνικοί ευεργέτες πλην του Συγγρού».
Γι αυτό και επιχείρησα να καταγράψω τους μεγαλύτερους Δωρητές του Έθνους και τα πιο σημαντικά μνημεία που έγιναν με τα χρήματα τους. Επίσης έχω καταγράψει και τους σημαντικότερους Βλάχους αγωνιστές της Επανάστασης του 1821, έναν άλλο τομέα όπου οι μεγάλοι πρωταγωνιστές επίσης ήταν Βλάχοι.
Κλείνοντας την εισαγωγή αυτή, και απλά για να δείξω το μέγεθος της φιλοπατρίας των βλαχόφωνων Ελλήνων αναφέρω τα παρακάτω περιστατικά: Στους δωρητές του Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρεται και το όνομα ενός πάμφτωχου Μετσοβίτη ονόματι Όκας, ο οποίος βρέθηκε νεκρός από το κρύο ένα χειμωνιάτικο βράδυ, και που στο χέρι του κράταγε το πουγγί του με το μοναδικό του τάλιρο μέσα, και ένα σημείωμα που έγραφε: «για τον έρανο του Πανεπιστημίου». Το τάλιρο αυτό όμως, μαζί με τις εικοσιοκτώ δραχμές ενός άλλου πολύ φτωχού Μετσοβίτη ονόματι Φαφαλά, συγκίνησαν και ευαισθητοποίησαν τόσο πολύ την Αθηναϊκή κοινωνία ώστε να πολλαπλασιαστούν οι δωρεές και να πετύχει ο έρανος για αυτόν τον ιερό σκοπό.
Ή την περίπτωση του Ι. Μπάγκα από την Κορυτσά, ο οποίος με πολλές στερήσεις έγινε πλούσιος στην Ρουμανία και σε μεγάλη ηλικία αποφάσισε να μείνει στην Αθήνα. Αφού δώρισε όλη την περιουσία του στο Ελληνικό κράτος, κράτησε για τον εαυτό του 500 δρχ. τον μήνα, που και αυτές πάντα τις μοιραζόταν με αγωνιστές αγνοημένους από το επίσημο κράτος.
«Εδώ και πενήντα χρόνια οι Βλάχοι δούλεψαν για να γίνουν κάθε μέρα περισσότερο Έλληνες και για να σκορπίσουν γύρω τους την ελληνική πίστη. Υπήρξαν οι μεγαλύτεροι ευεργέτες του Γένους. Κληροδότησαν τα πιο όμορφα δώρα, έκτισαν για τον ελληνικό λαό τα πιο όμορφα οικοδομήματα, θεμελίωσαν στην Αθήνα τα ομορφότερα φιλανθρωπικά και εκπαιδευτικά κτίρια του ελληνικού κόσμου».
Victor Berard
“La Turqie et l’ Hellenisme Contemporain”
Paris 1896
Γνωστοί Βλάχοι Εθνικοί Ευεργέτες και Δωρητές είναι:

Αβέρωφ Γεώργιος (1818-1899). Γεννήθηκε στο Μέτσοβο και πέθανε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Απόκτησε με το εμπόριο τεράστια περιουσία την οποία διέθεσε για εθνικούς και κοινωφελείς σκοπούς. Με χρήματα του εκτός των άλλων που αναφέραμε στην προηγούμενη σελίδα, έγιναν οι ανδριάντες του Ρήγα Φεραίου και του πατριάρχη Αθηναγόρα του Ε΄ που κοσμούν τα προπύλαια του Πανεπιστημίου των Αθηνών. Διαχειριστή της τεράστιας κληρονομιάς του όρισε την ανιψιά του Μαριγούλα Αβέρωφ, μητέρα του στρατηγού Παπάγου. Το άγαλμά του βρίσκεται μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΒΕΡΩΦ (1818-1899)

Αρσάκης Απόστολος (1792-1874). Γεννήθηκε στη Χοτάχοβα της Ηπείρου, σπούδασε Ιατρική στη Γερμανία και εγκαταστάθηκε στις παραδουνάβιες ηγεμονίες.

ΑΡΣΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (1792-1824)

Δούμπας Νικόλαος (1830-1900). Είχε καταγωγή από το Μπλάτσι (Βλάστη) της Μακεδονίας. Μεγαλέμπορος και βουλευτής στη Βιέννη, χάρισε στην πατρίδα του το πρώτο ελληνικό αλληλοδιδακτικό σχολείο το οποίο και συντήρησε με τακτικές επιχορηγήσεις. Στο σπίτι του Ν. Δούμπα στη Βιέννη ο Γιόχαν Στράους συνέθεσε το μοναδικό αριστούργημα, τον ¨Γαλάζιο Δούναβη¨, τον εθνικό ύμνο της Βιέννης. Επίσης προς τιμήν του έγραψε το έργο “Dumba Marsch” ο Άντον Κραλ. Οι δωρεές του Ν. Δούμπα κοσμούν και σήμερα τη Βιέννη, με σπουδαιότερο το ¨Musikvereinsaal¨ το Μέγαρο Μουσικής της Βιέννης δηλαδή, και γι’ αυτό ο κεντρικός δρόμος της Βιέννης μπροστά από το Μέγαρο φέρει σήμερα το όνομά του (Dumba Strasse). Ο εμπορικός και τραπεζικός οίκος Δούμπα είχε το 1866 τη φίρμα: ¨Fratii M. Dumba, Viena¨

ΒΙΝΤΕΟ Προβολές

Βλάχικη κοτόπιτα Μετσόβου

Βλάχικη κοτόπιτα Μετσόβου    


500 γρ. φύλλο χωριάτικο
75 γρ. ελαιόλαδο
75 γρ. βούτυρο πρόβειο
1 κοτόπουλο (1-1 ½ κιλό)
1 αρωματικό μπουκέτο (1 σέλινο, 1 κρεμμύδι πικέ με 4 γαρύφαλλα, 1 καρότο, 1 φύλλο δάφνης, λίγοι κόκκοι πιπέρι)
χυμό από 1 λεμόνι
4 αυγά
250 γρ. κρεμμύδι σε ψιλές φέτες
250 γρ. πράσο σε ψιλές φέτες
150 γρ. φέτα ή 75 γρ. φέτα & 75 γρ. μετσοβόνε τριμμένα
75 γρ. ελαιόλαδο
1 ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο

Βλάχικες συνταγές

Βλάχικες συνταγές


ΓΚΕΛΑ ΝΤΙ ΦΡΙΝ (ΦΑΓΗΤΟ ΑΠΟ ΑΛΕΥΡΙ)
ΥΛΙΚΑ: 1 κουτάλια σούπας βούτυρο χοιρινό*, 250 γρ. τυρί, λίγο κόκκινο πιπέρι, 2-3 φλιτζάνια νερό, αλάτι, καλαμποκίσιο αλεύρι *Τότε αντί για βούτυρο χρησιμοποιούσαν βούτυρο χοιρινό, το οποίο το έφτιαχναν μόνοι τους. Όταν έσφαζαν τους χοίρους, έπαιρναν όλο το λίπος απ' το γουρούνι και το ζέσταιναν στο τηγάνι. Αυτό έλιωνε και γινόταν σαν βούτυρο, το οποίο το χρησιμοποιούσαν σε όλα τα φαγητά και έδινε μια γεύση υπέροχη.
ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Λιώνουμε το βούτυρο στο τηγάνι, κόβουμε το τυρί και το ρίχνουμε μέσα μέχρι να ροδίσει λίγο. Στη συνέχεια ρίχνουμε κόκκινο πιπέρι, αλάτι, το νερό και καλαμποκίσιο αλεύρι όσο πάρει (μέχρι να μπορέσεις να το πάρεις επάνω στο πιρούνι).Το βράζουμε λίγο αυτό το μίγμα και είναι έτοιμο.
______

Προέλευση και ιστορία των Βλάχων.

Προέλευση και ιστορία των Βλάχων.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΑΡΜΑΝΩΝ (ΒΛΑΧΩΝ Ή ΑΡΩΜΑΝΩΝ)

Προέλευση και σημερινή εντόπιση

Οι λατινόφωνοι κάτοικοι της νοτίως του Δουνάβεως Χερσονήσου του Αίμου, γνωστοί στην διεθνή βιβλιογραφία ως Aromuns, αποτέλεσαν αντικείμενο ιστορικής ερεύνης, αλλά παρόλα αυτά ερωτήματα όπως η προέλευση και η πρώιμη ιστορία των Αρμάνων παραμένουν χωρίς ικανοποιητική απάντηση (Κ. Χρήστου, 1999). Αυτόχθονες Αρμάνοι προκύπτει ότι υπήρξαν στην Ελλάδα, Αλβανία και FΥΡΟΜ. Οι μεγάλες Αρωμανικές ομάδες στη Σερβία, Μαυροβούνιο, Βουλγαρία και Ρουμανία εμφανίζονται κατά το 18o αιώνα ως αποτέλεσμα μετακινήσεων των Αρωμανικών πληθυσμών. Στο παρελθόν κράτη όπως η Ρουμανία και η Ιταλία επιχείρησαν να αποσπάσουν από τους πληθυσμούς αυτούς την ελληνική εθνική ιδέα γεγονός που δεν κατάφεραν και κρίνονται ως ιστορικά αβάσιμοι ισχυρισμοί (βλέπε ιστορικά δεδομένα). Στο συνολό τους οι Αρμάνοι των βαλκανίων παρουσιάζουν ομοιότητες (συγγενικές διάλεκτοι) αλλά και διαφορές (ενδυμασία, έθιμα) αποτέλεσμα ίσως της γεωγραφικής τους εντόπισης και της αλληλοεπίδρασης με γειτονικούς πληθυσμούς.

Η επικρατέστερη άποψη που υποστηρίζεται από πλήθος ιστορικών ερευνητών φέρει τους λατινόφωνους βλάχους ως αποτέλεσμα εκλατινισμού ελληνικού πληθυσμού το οποίο όμως διατήρησε έτσι λέξεις με αρχαιοελληνική προέλευση (Στεργίου Δ, 2007). Το λατινόφωνο ιδίωμα των Αρμάνων χρονολογείται από τον 3ο αι. π.Χ. Αντίθετα στην Δακία (παλιά ονομασία της Ρουμανίας), η Λατινική διαδόθηκε 5 αιώνες μετά, δηλαδή στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. και για το λόγο αυτό σύμφωνα με το Γ. Μπαμπινιώτη δεν διατηρούν αρχαϊκά λατινικά στοιχεία. Μάλιστα οι Ρουμάνοι έχασαν τελείως την μητρική τους γλώσσα την Δακική, σε αντίθεση με τους Έλληνες που διατήρησαν την Ελληνική γλώσσα ως κύρια, και τα βλάχικα ήταν μία δευτερεύουσα γλώσσα σε ενδοοικογενειακό και μόνο επίπεδο. Φαίνεται ότι οι ομοιότητες στις δύο γλώσσες οφείλονται σε άνοδο λατινόφωνων από το νότο προς τον Βορρά (τη σημερινή Ρουμανία), κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και όχι το αντίθετο.